塔基本的來講, 是指佮佔地面積比起來,懸度加真濟的構造物抑建築物。
Thah ki-pún-tik lâi kóng, sī kí kap tsiàm-tē bīn-tsik pí--khí-lâi, kuân-tōo ke tsin tsē ê kòo-tsō-bu̍t iah kiàn-tio̍k-bu̍t.
佇西國的建築內底, 塔主要是指軍事目的的遠望臺佮有宗教意義的建築物較濟, 若佇臺灣、日本、中國、 越南、韓國、朝鮮等等的東方國家,因為佛教的傳報,閣塔佇佛教裏有特的特殊的意義,所以自早的塔攏是佮佛教有關係的建築物佔大部份。
Tī Se-kok ê kiàn-tio̍k lāi-té, thah tsú-iàu sī kí kun-sū bo̍k-tik ê uán-bōng-tâi kap ū tsong-kàu ì-gī ê kiàn-tio̍k-bu̍t khah tsē, nā tī Tâi-uân, Ji̍t-pún, Tiong-kok, Ua̍t-lâm, Hân-kok, Tiâu-sián tíng-tíng ê tang-hong kok-ka, in-uī Pu̍t-kàu ê thuân-pò, koh thah tī Pu̍t-kàu--ni̍h ū ti̍k-sû ê ì-gī, sóo-í tsū-tsá ê thah lóng sī kap Pu̍t-kàu ū kuan-hē ê kiàn-tio̍k-bu̍t tsiàm tuā-pōo-hūn.
現此時"塔"這個詞佇逐款語言內底佮無仝語言中間猶欠缺真明確佮一致的定義,佇西國,有一寡縣的樓仔厝本身咧號名的時,嘛提塔這個詞來用,(英語: tower)。
Hiān-tshú-sî "thah" tsit-ê sû tī ta̍k-khuán gí-giân lāi-té kap bô-kāng gí-giân tiong-kan iáu khiàm-khuat tsin bîng-khak kap it-tì ê tīng-gī, tī Se-kok, ū tsi̍t-kuá kuân ê lâu-á-tshù pún-sin leh hō-miâ ê sî, mā the̍h thah tsit-ê sû lâi īng, (Ing-gí: tower).
無仝路用的塔[]
親像頭前講的,塔本身猶欠缺明確的的定義,下跤是完全照路用做標準的分類:
Thah ê bô-kâng lōo-iōng
Tshin-tshīunn thâu-tsîng kóng--ê, thah pún-sin iáu khiàm-khueh bîng-khak ê tīng-gī, ē-kha sī uân-tsuân tsiàu lōo-iōng tsò piau-tsùn ê hun-luī:
紀念性[]
- 一起khiàn講著塔佮佛教的關係,因為塔佇東方原起頭是做收納釋迦牟尼遺骨的路用,自來塔佇有佛教信仰的地區,就有釋迦牟尼的墓的意義,今佇臺灣,塔嘛已經起來做囥一般人骨頭烌的所在啊,號做靈骨塔。
Kì-liām-sìng
- Tsi̍t-khí-khiàn kóng-tio̍h thah kap Pu̍t-kàu ê kuan-hē, in-uī thah tī tang-hong guân-khí-thâu sī tsò siu-la̍p Sik-khia-môo-nî uî-kut ê lōo-iōng, tsū-lâi thah tī ū bu̍t-kàu sìn-gióng ê tē-khu, tō ū Sik-khia-môo-nî ê bōng ê ì-gī. Tann tī Tâi-uân, thah mā í-king khí lâi tsò khǹg it-puann lâng kut-thâu-hu ê sóo-tsāi--ah, hō-tsò lîng-kut-thah.
- 佇西國,塔有共地呢佮天頂相敆連的意義佇咧,塔嘛成做真濟教堂建築的一部份。
- Tī Se-kok, thah ū kā tē--ni̍h kap thinn-tíng sio-kap-liân ê ì-gī tī-leh, thah mā tsiânn-tsò tsin tsē kàu-tn̂g kiàn-tio̍k ê tsi̍t-pōo-hūn.
- 宗教方面掠外,嘛有單純為着紀念戰贏、建國或者是別項特殊事件來做的塔,成做都市裏特色景觀的塔佇近代真時行。
- Tsong-kàu hong-bīn lia̍h-guā, mā ū tan-sûn uī-tio̍h kì-liām tsiàn-iânn, kiàn-kok hi̍k-tsiá-sī pa̍t-hāng ti̍k-sû sū-kiānn lâi tsō ê thah, tsiânn-tsò too-tshī--ni̍h ti̍k-sik kíng-kuan ê thah tī kīn-tāi tsin sî-kiânn.
做通知抑通信[]
Tsò thong-ti iah thong-sìn
- Ki-tok-kàu kàu-huē kiàn-tio̍k ê tsing-thah, kap I-su-lân-kàu(伊斯蘭教; Islam) Tshing-tsin-sī(清真寺; masjid) ê kiò-pài-lâu(叫拜樓;minaret), tû-liáu tsong-kàu-tik ê kì-liām lōo-iōng, koh īng lâi tsò thong-ti sìn-tôo kî-tó, lé-pài tíng-tíng ê sú-iōng.
- Kīn-tāi, tshut-hiān sî-tsing-thah tsit-khuán thong-tī sî-kan ê kiàn-tio̍k-bu̍t. Kóng-pò kap Tiān-sī phó-phiàn liáu-āu, uī-tio̍h hòng-sàng sìn-hō ê tiān-pho-thah, mā sī sio̍k-tī thong-sìn kap thong-ti tsit-luī ê thah.
做搬送[]
- 共電線抑通信線弓懸的鐵塔,(立在)佇大樓樓頂,利用懸度送水的水塔等等,攏屬佇這類。
Tsò puann-sàng
- Kā tiān-suànn iah thong-sìn-suànn king-kuân ê thih-thah, tshāi tī tuā-lâu lâu-tíng, lī-iōng kuân-tōo sàng tsuí ê tsuí-thah tíng-tíng, lóng sio̍k-tī tsit-luī.
做監視[]
- 自古早,就有佇城壁頂,或者是交界區域,起來做軍事望遠臺的塔,另外佇飛行機場裏,嘛有監看兼指揮飛行機的管制塔佇咧。
Tsò kàm-sī
- Tsū kóo-tsá, tō ū tī siânn-piah tíng, hi̍k-tsiá-sī kau-kài khu-hi̍k, khí lâi tsò kun-sū uán-bōng-tâi ê thah, līng-guā tī hui-hîng-ki tîunn--ni̍h, mā ū kàm-khuànn kiam tsí-hui hui-hîng-ki ê kuán-tsè-thah tī-leh.