話語（uē-gí）是一套代表佮傳達意義的系統，話語的構造包括語法、聲韻，話語透過符號傳達；符號的物件包括聲音、手勢、表情、姿勢、文字等等。雖然有別種動物有用聲音來相應，毋過只有人算是會曉話語，主要的差別就是話語是有語法。語法的規則就是字音愛按怎合做一句話，閣會使直接講抑是用寫的，毋是講有相應着是一種話語。
Uē-gí sī 1 thò tāi-piáu kap thuân-ta̍t ì-gī ê hē-thóng. Uē-gí ê kòo-tsō pau-kuat gí-huat, siann-ūn. Uē-gí thàu-kuè hû-hō thuân-ta̍t; hû-hō ê muî-kài pau-kuat siann-im, tshíu-sè, piáu-tsîng, tsu-sè, bûn-jī, tíng-tíng. Sui-jiân ū piat-tsióng tōng-bu̍t ū iōng siann-im sio-ìng. M̄-ko tsí-ū lâng sǹg sī ē-hiáu uē-gí. Tsú-iàu ê tsha-pia̍t tiō sī jī-im ài án-tsuánn ha̍p tsò tsi̍t kù uē. Koh ē-sái ti̍t-tsiap kóng ia̍h sī iōng siá ê. M̂-sī kóng ū sio-ìng tiō sī tsi̍t tsióng uē-gí.
講話能力是人上基本的行為之一，人的話語濟濟款；毋過無一套原則有法度誠客觀定義話語佮話語中間的界線。總是話語一般有下跤幾點特色：
- 1.伊是一陣人抑一個國家內底的人咧講的。
- 2.成做講話的才調。
- 3.變做形式語言，用佇數學、邏輯學(logic)佮電腦科學，親像商業程式語言(COBOL)佮福傳語言(FORTRAN)。
- 4.臭耳聾比的手語。
- 5.學校當做一門課咧教。
Uē-gí lîng-li̍k sī lâng siōng ki-pún ê hîng-uî tsi it. Lâng ê uē-gí tsē-tsē khuán. M̄-ko bô tsi̍t thò guân-tsik ū-huat-tōo tsiânn khik-kuan tīng-gī uē-gí kah uē-gí tiong-kan ê kài-suànn. Tsóng--sī uē-gí it-puann ū ē-kha kuí tiám ti̍k-sik:
- Tē it. I sī tsi̍t tīn lâng ia̍h kok-ka lāi-té ê lâng leh kóng ê.
- Tē jī. Siânn tsò kóng-uē ê tsâi-tiāu.
- Tē sann. Piàn tsò hîng-sik gí-giân, iōng tī sok-ha̍k, lô-tsi̍p-ha̍k(logic) kah tiān-náu kho-ha̍k, tshân-tshiūnn siong-gia̍p tîng-sik gí-giân(COBOL) kah Hok-thuân gí-giân(FORTRAN).
- Tē sì. Tshàu-hīnn-lâng pí ê tshiú-gí.
- Tē gōo. Ha̍k-hāu tòng tsò tsi̍t mn̂g khò le̍h kà.
參考[]
tsham-khó
- Gí-giân-ha̍k
- Phóo-sè gí-giân-khuân suan-giân
- Gí-giân hîng-siau
- 這篇文章嘛是對簡單英語維基百科(Simple English Wikipedia)的："Language"改來的，原本文章的作者請看伊的編輯歷史。